


Podaj swój adres e-mail, jeżeli chcesz otrzymywać informacje o nowościach i promocjach.

OBLICZA NICOŚCI. Z DZIEJÓW NIHILIZMU EUROPEJSKIEGO W XIX WIEKU
Opis
Oblicza nicości. Z dziejów nihilizmu europejskiego w XIX wieku
Jan Wasiewicz
Wrocław : UWr, 2010
ss. 487
Format A5
Oprawa twarda z obwolutą
ISBN 978-83-229-3066-3
Konstytutywnym wymiarem wielorakich form, postaci i masek nihilizmu jest „doświadczenie” nicości. Autor wyróżnia pięć podstawowych typów takiego doświadczenia: 1) doświadczenie mocy negacji czy też siły negatywności, 2) doświadczenie różnorako rozumianego braku: sensu, prawdy, dobra, wartości, tego, co święte (sacrum, boskości, Boga), 3) doświadczenie problematyczności, 4) doświadczenie marności świata, wreszcie 5) doświadczenie nicości absolutnej. Następnie ukazuje, jak te doświadczenia aktualizowały się w dziewiętnastowiecznej kulturze na polu filozofii, literatury, polityki i religii. Rozpoczynając rozważania od debaty na temat nihilistycznych konsekwencji idealizmu w filozofii i literaturze niemieckiej na przełomie XVIII i XIX w., autor kontynuuje swoją analizę, śledząc nihilistyczne wątki w twórczości i działalności dziewiętnastowiecznych filozofów, literatów i działaczy społecznopolitycznych, takich jak m.in.: Max Stirner, młodohegliści, Kierkegaard, Schopenhauer, Leopardi, Mainländer, Turgieniew, Pisariew, Nieczajew i Dostojewski, kończąc na Nietzschem, punkcie zwrotnym w dziejach nihilizmu w obydwu wyróżnionych przez autora sposobach rozumienia tych dziejów, tj. z jednej strony jako dziejów różnorakich form doświadczania nicości, z drugiej jako dziejów dyskusji o tych doświadczeniach, czyli historii debaty nad nihilizmem.
Spis treści:
WSTĘP
ROZDZIAŁ I: NIHILIZM AD PORTAS: IDEALISTYCZNO-ROMANTYCZNA UWERTURA (PRZEŁOM XVIII I XIX WIEKU)
- Uwagi wstępne
- Narodziny nihilizmu z ducha idealizmu: Jacobi i Fichte
- Niespełnione "zadanie nihilizmu": Hegel i Schelling
- Domniemany "logiczny nihilizm" Hegla
- Realny idealizm Schellinga jako "absolutny nihilizm"
- Nihilizm a la mode romantique: wybrani przedstawiciele i krytycy
- William Lovell Tiecka
- Hyperion Holderlina
- "Poetycki nihilizm" według Jeana Paula
- Nihilistyczne aspekty "kryzysu kantowskiego" Kleista oraz Herderowska krytyka kantyzmu w Kalligone
- Straże nocne Bonawentury
ROZDZIAŁ II: "WIDMO KRĄŻY PO EUROPIE - WIDMO NIHILIZMU": DZIEJE NIHILIZMU OD LAT DWUDZIESTYCH DO PIĘĆDZIESIĄTYCH XIX WIEKU
- Uwagi wstępne
- Katoliccy i liberalni krytycy nihilizmu: Baader, Radowitz, Cortes i Auerbach
- Baader: między naukowym nihilizmem a obskuranckim pietyzmem
- Radowitz, Cortes i Auerbach: nihilizm - wróg publiczny numer jeden
- Kierkegaarda melancholijny nihilizm nudy, ironii, lęku i rozpaczy
- Hedonistyczno-egoistyczny nihilizm Stirnera
- Krytyczny nihilizm lewicy heglowskiej i grupy Młode Niemcy
- Strauss, Bauer, Feuerbach: nihilistyczne aspekty radykalizacji heglizmu
- Die Nihilisten Gutzkowa
ROZDZIAŁ III: NIHILIZM W KRĘGU MYŚLI SCHOPENHAUEROWSKIEJ
- Antywoluntarystyczny nihilizm Schopenhauera
- Leopardi: pesymizm jako nihilizm
- Soteriologiczny nihilizm Hartmanna i Mainlandera
- Philosophie des Unbewusten Hartmanna
- Philosophie der Erlosung Mainlandera
ROZDZIAŁ IV: EX ORIENTE NIHIL. DZIEWIĘTNASTOWIECZNY NIHILIZM ROSYJSKI
- Uwagi wstępne
- Dwa modele nihilisty: Bazarow i Rachmietow
- Turgieniewowski Bazarow i jego propagator Pisariew
- "Nowy człowiek": Rachmietow Czernyszewskiego
- Słowo staje się ciałem: od nihilistycznych słów do nihilistycznych czynów - nihilizm jako afirmacja rewolucji i terroru
- Dostojewskiego zmagania z nihilizmem
- Notatki z podziemia
- Biesy
ROZDZIAŁ V: WYSOKA FALA NIHILIZMU: NIETZSCHE
- Didaskalia
- Prolog
- "Incipit tragoedia"
ZAKOŃCZENIE
Bibliografia
Summary
Indeks osobowy